Afrika’da Bir Dinî Diplomasi Aktörü Olarak
Türkiye Diyanet Vakfı
Türkiye Diyanet Vakfı, Dünyanın 149 ülkesinde eğitimden kültüre, sosyal hizmetlerden dinî hizmetlere ve uluslararası yardım faaliyetlerine kadar geniş bir alanda çalışmalar yapan büyük bir sivil toplum hareketi haline gelmiştir.
Uluslararası alanda kamu diplomasisinin uygulama alanlarından biri olan din, Türkiye-Afrika ortaklığında etkili bir boyut olarak öne çıkmaya başlamıştır. İslam dünyasındaki seçkin konumu nedeniyle Türkiye, en başta din eğitimi konusunda bölgesel bir çekim merkezidir. Afrika’dan binlerce öğrenci Türkiye’deki imam hatip liselerinde ve ilahiyat fakültelerinde eğitim almaktadır. Türkiye’de dinî faaliyetlerle ilgili kamu otoritesi olan Diyanet İşleri Başkanlığı, farklı ülkelerden gelen gençlere doğru bir din eğitimi vermek için çalışmaktadır.
1975’te Diyanet İşleri Başkanlığı’nın faaliyetlerine destek olmak, din hizmetlerinin daha geniş kitlelere ulaştırılması ve dinî hizmetlerde görev alacak neslin yetiştirilmesi amacıyla kurulan Türkiye Diyanet Vakfı (TDV), dünyanın 149 ülkesinde eğitimden kültüre, sosyal hizmetlerden dinî hizmetlere ve uluslararası yardım faaliyetlerine kadar geniş bir alanda çalışmalar yapan büyük bir sivil toplum hareketi haline gelmiştir. Belirtmek gerekir ki TDV, uluslararası faaliyetlerinde din, dil, renk ve cinsiyet ayrımı yapmamaktadır. Dünyanın farklı coğrafyalarında açlık, doğal afet, savaş ve şiddetin yaşandığı kriz bölgelerindeki milyonlarca insana yardım elini uzatan TDV, Ramazan ayında kurduğu iftar sofraları ve Kurban Bayramında düzenlediği vekâletle kurban kesim organizasyonuyla bayram sevincini mazlum coğrafyalara taşımaktadır.
TDV, Türk halkının bağışlarıyla Afrika’ya 69.3 milyon TL değerinde insani yardım malzemesi ulaştırdı. Mali halkının ihtiyaç duyduğu pirinç, şeker, buğday ve süt tozundan oluşan gıda ve sağlık yardımında bulundu. Orta Afrika Cumhuriyeti’nde siyasî krizden etkilenen binlerce aileye gıda ve insani yardım malzemeleri ulaştırdı. Orta Afrika’da yaşanan çatışmalar nedeniyle Çad’a sığınan ve zor durumda yaşam mücadelesi veren mülteciler için insani yardım malzemesi temin etti. Bunların yanı sıra, TDV’nin Afrika’daki faaliyetleri arasında su kuyuları açmak da bulunuyor.
TDV vasıtasıyla 25 ülkede 100’ü aşkın cami ve eğitim kurumunun inşâsına finansman sağlayan Türkiye, bu kapsamda Burkina Faso, Cibuti, Çad, Gana, Mali ve Somali’de camiler inşâ etti. TDV’nin katkıları ve Türk hayırseverlerin destekleriyle Gana’nın başkenti Akra’da inşâ edilen Sultan Ahmet tarzı caminin açılış törenine Gana Cumhurbaşkanı Nana Akuffo-Addo’nun da katılması, Türkiye’nin Afrika’da uygulamaya başladığı dinî diplomasinin en üst düzeyde karşılık bulduğunu göstermektedir. Cibuti’de Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın da bulunduğu Salines Ouest Semtinde 13 bin metrekare alana inşâ edilen İkinci Abdülhamid Han Camii de hakeza Türkiye-Afrika ortaklığındaki derinleşmeyi sembolize eden başarılı bir dinî diplomasi örneğidir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2015’te Cibuti ziyareti sırasında mevkidaşı İsmail Ömer Guelleh, “ülkesinde Osmanlı mimarisinin izlerini taşıyan bir cami görme ve semalarında İstanbul usulü ezanı duyma” isteğini dile getirmiş; bunun üzerine, kubbesinde ve duvarlarında klasik Osmanlı hat sanatına yer verilen, aynı anda 6 bin kişi ibadet edebileceği bir cami inşâ edilmiştir. Böylelikle, bir taraftan Türkiye ile Müslüman Afrika toplumları arasındaki tarihsel ve kültürel bağlar tescil edilirken, diğer taraftan diplomasiden kalkınmaya, eğitimden sağlığa, kültürden dine kadar uzanan geniş ve derin bir Türk-Afrika dostluk ağı oluşmuştur.
