2016’da kurulan Türkiye Maarif Vakfı (TMV), yurt dışında Türkiye Cumhuriyeti adına Millî Eğitim Bakanlığı dışında doğrudan eğitim kurumu açma yetkisine sahip tek kuruluştur. TMV, bu anlamda Türkiye’nin uluslararası eğitimde dünyaya açılan kapısıdır. Kamu yararına çalışan bir vakıf olan TMV’nin misyonu, insanlığın ortak birikimi ile Anadolu’nun kadim irfan geleneğini esas alan kapsamlı eğitim faaliyetleri yürütmektir.
TMV, Afrika’da 25 ülkedeki 175 eğitim kurumuyla 17 bin 565 öğrenciye eğitim vermektedir. TMV, her yıl nitelikli ve iyi Türkçe konuşan binlerce öğrenci mezun ederek Türkiye-Afrika ilişkilerinin derinleşmesine katkı sunmaktadır. Kıtadaki eğitim ağını her geçen gün genişleten TMV, Afrika’da öğrencilerine okul öncesinden yükseköğretime kadar her kademede eğitim öğretim hizmeti vermektedir. Afrikalı öğrenciler, Maarif Okullarında B2 düzeyinde Türkçe öğrenecek şekilde bir eğitim imkânı elde etmektedirler. TMV, Afrika’daki eğitim kurumu sayısını son 5 yılda önemli ölçüde attırdı. Afrika’daki eğitim kurumu sayısı 2016’da 18 iken, 2017’de 76’ya, 2018’de 125’e, 2019’da 144’e, 2020’de 151’e ve 2021’de 175’e yükseldi. TMV’nin kıta genelinde 18 yurdu da bulunuyor. Ayrıca, TMV’nin girişimleri ile Yaounde II Üniversitesi bünyesinde Türkiye Araştırmaları Merkezi açılmıştır.
TMV’nin 2016 sonrasında Afrika kıtasında başlayan eğitim kurumları açma politikası, Türkiye’nin Afrika Ortaklık Politikasını derinleştirici ve insani bağlarını güçlendirici bir etki oluşturmuştur. Bu anlamda TMV, Türkiye-Afrika ortaklığında yeni bir öğeyi temsil etmektedir. Genç nüfusun yaygınlığı da dikkate alınırsa eğitim alanında Afrika’ya açılım son derece kıymetli bir stratejik yatırımdır. Zira kalkınmanın temeli eğitimdir; iyi yetişmiş nüfus dünyanın her yerinde milletlerin en kıymetli hazinesidir.
TMV’nin kurumsal stratejik planı doğrultusunda Afrika genelinde 47 ülkeyle kurulan resmî temaslar sonucunda 33 ülkeye temsilci atanmış olup, 25 ülkede eğitim faaliyeti yürütülmektedir. TMV’nin önümüzdeki yıllarda ana politikası, YTB ve Yunus Emre Vakfı gibi kurumlarla birlikte eğitim alanının Türkiye ile kıta arasında ana ilişki hatlarından birisi olmasını sağlamaktır. Bu bağlamda TMV’nin Afrika’daki okullarında müfredat geliştirme, öğretmen eğitimi ve dijitalleşme yoluyla kaliteyi artırma çalışmalarını sürdürmektedir.
Türkiye’nin dış politika alanında özellikle kültürel diplomasi açısından oldukça önemli olan TMV’nin eğitim felsefesinin temelinde insan sevgisi, dayanışma ve paylaşma olan Anadolu irfanıdır. Her insanı bir görmek, yaratılanı yaratandan ötürü sevmek ve eldeki imkânı paylaşmak bu anlayışın özetidir. Türk dış politikasındaki dinamizmin en kalıcı ve uzun vadeli tezahürlerinden birisi olan TMV, tarihinin zenginliğinden beslenen, kendi geleneğini hikmetle harmanlayan, evrensele katılarak ve ona yeni unsurlar ekleyerek geleceğe yürüyen bir kurum olmayı misyon edinmiştir.
TMV, üç temel görev üstlenmiştir. İlk görev, başlı başına çok önemli olan “öteki” için hareket etme sorumluluğudur. Türkiye, dünyanın en dezavantajlı toplumlarına yardım etmeyi taahhüt eden kapsayıcı bir paradigma geliştirmiştir. Afrika ülkelerinde milyonlarca çocuk eğitim imkânından mahrum durumda olup ilkokul çağındaki okula gitmeyen çocukların tahminen yüzde 50’si çatışma bölgelerinde yaşamaktadır. Bu nedenle TMV, Afrika’da eğitim kurumları kurmaya öncelik vermek adına ilk Üç Yıllık Stratejik Plan’ında Afrika kıtasını ana faaliyet bölgesi olarak belirlemiştir.
İkinci görev, iletişim, etkileşim ve paylaşım araçlarının geliştirilmesidir. Türkiye, yabancı düşmanlığı yerine işbirliğine dayalı bir gelecek tasavvur etmekte ve bu anlayışı yaymaya gayret etmektedir. TMV, bir taraftan “hikmet” kavramı ile akademik bilgi, beceri ve değerden oluşan sacayağına göndermede bulunurken, diğer taraftan bu sacayağını Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ile uyumlu alt niteliklerle donatarak eğitim olgusuna evrensel bir perspektifle yaklaşmaktadır.
Üçüncü görev, evrenseli yerelle harmanlayan kuşatıcı bir faaliyet tarzının önerilmesidir. TMV’nin eğitim felsefesi, yüzlerce yıl boyunca çoğulcu toplum kavramıyla karakterize edilmiş olan Anadolu medeniyet geleneğini yansıtmaktadır. Uluslararası Maarif Okulları, bu anlayış sayesinde beş yıl içinde yalnızca eğitim hizmetleriyle değil, aynı zamanda yeni istihdam olanaklarıyla da binlerce insana ulaşma konusunda önemli bir başarı elde etmiştir. Akademik ve idari personelinin yaklaşık yüzde 90’ını ev sahibi ülke vatandaşlarından seçen TMV, bu yöndeki İnsan Kaynakları Politikası ile ekonomik, sosyal ve kültürel çıktılara ne denli önem verdiğini göstermektedir.
TMV, Afrika kıtasında açtığı okullar ile kıtadaki eğitim kalitesine katkı sağlamanın yanı sıra, yaptığı birçok işbirliği sayesinde kıtadaki devlet okulları ve özel sektöre de model oluşturmaktadır. Pandemi döneminde uyguladığı “kesintisiz eğitim” yaklaşımı ve etkin uzaktan eğitim modeli ile Maarif okulları pek çok ülkede ön plana çıkmış ve ilgili otoritelerin dikkatini çekmiştir. Nitekim kıtadaki pek çok ülkeden sık sık çeşitli destek talepleri gelmekte ve Maarif de tecrübe paylaşımı ve öğretmen eğitimi gibi faaliyetleriyle destek sağlamaktadır. Özellikle okul öncesi eğitim alanında müfredat desteği sağlanmakta ve kıtada yaygın olmayan Psikolojik danışma ve rehberlik uygulamaları alanında yerel eğitim sistemleri için model geliştirilmesine yardımcı olmaktadır. Ayrıca, Maarif Okullarında öğretilen zorunlu Türkçe dersleri ve üniversiteler bünyesinde açılan Türkçe kursları hem büyük ilgi görmekte hem de ülkemiz adına önemli bir kültürel hizmeti temsil etmektedir.
Afrika kıtasında genç nüfus yoğun olduğu için özellikle meslek liseleri ihtiyacı olduğu açıktır. Kıtada tarım lisesinden spor okuluna, teknoloji okulundan sağlık okullarına kadar her alanda meslek liseleri anlamında çok ciddi bir talep vardır. Maarif Vakfı kendisine gelen talepler doğrultusunda bu konuya özellikle eğilerek kendisine has bir meslek lisesi modeli oluşturma çabalarına hız vermiştir. Önümüzdeki yıllarda kıtadaki kalifiye ve yetişmiş eleman ihtiyacını doğrudan karşılamak için altyapısı müsait olan bazı Afrika ülkelerinde, Türk Millî Eğitim Bakanlığı ile işbirliği halinde meslek lisesi programları ile halka yönelik mesleki eğitim kurslarının açılması da TMV’nin önemli gündemlerinden birisidir.
TMV’nin faaliyet yürüttüğü Afrika ülkelerinin 19’u BM’nin En Az Gelişmiş Ülkeler listesinde yer almaktadır. Maarif Okullarından mezun olan başarılı öğrencilere, Türkiye’nin eğitimde uluslararasılaşma perspektifi çerçevesinde, Türkiye’de okumaları için burs imkânları sağlanmaktadır. TMV bu anlamda BM’nin 2030 sürdürülebilir kalkınma hedeflerinde ifade edilen, okul çağına gelmiş her bir çocuğun kaliteli eğitime ulaşabilmesi amacına hizmet etmekte ve Türkiye’nin insani temelli, paylaşımcı ve kalkınmada dayanışmayı önceleyen dış politika yaklaşımının sahadaki somut yansımasını temsil etmektedir. TMV, bir taraftan ülkemizin girişimci ve insani dış politikasına katkı sağlarken, diğer taraftan BM kalkınma hedefleri doğrultusunda Afrika’nın genç nüfusuna fırsat eşitliği temelinde nitelikli eğitim alma imkânı sunmaktadır. Böylece, insanlığın ortak ideali olan “erdemli ve iyi insanlar” yetiştirerek dünyanın barışçı geleceğine hizmet etmeye devam etmektedir.